KOMENTARZ DO WIELKIEJ SOBOTY

Jeśli Wielki Piątek jest dniem, w którym nie składa się liturgicznej Ofiary Mszy św. a jedynie sprawuje liturgię uprzednio poświęconych darów, to Wielka Sobota jest jedynym dniem w roku liturgicznym, w którym w ogóle nie odprawia się Eucharystii ani nie udziela Komunii św. w zwyczajnych okolicznościach. Tego dnia sprawuje się jedynie Liturgię Godzin, która treściowo skoncentrowana jest na Śmierci Pana Naszego Jezusa Chrystusa i Jego zbawczym zstąpieniu do piekielnej Otchłani, z której jak z więzienia wyprowadza Adama i Ewę. Wierni nawiedzają i czuwają na modlitwie przy Grobie Pańskim, opromienionym już jednak obecnością Uwielbionego i Zmartwychwstałego Pana pod postacią eucharystycznego chleba. Adoracja Najświętszego Sakramentu w Grobie przedłuża zatem kult Eucharystii, której w tym dniu się nie sprawuje.

W Wielką Sobotę błogosławi się także pokarmy na stół wielkanocny; jest to stary zwyczaj w Kościele. Spożywanie posiłku jest czynnością świętą, dlatego modlimy się przed i po jedzeniu, oddając cześć Stwórcy, od którego pochodzi życie i wszystko, co służy jego podtrzymaniu. W największe święto Zmartwychwstania błogosławimy zatem w specjalnym obrzędzie pokarmy na śniadanie wielkanocne, zwłaszcza jajka symbolizujące nowe życie drzemiące pod twardą skorupą i spode niej wyrastające, a więc Zmartwychwstanie Jezusa.

Wieczorem w Wielką Sobotę sprawuje się najważniejszą i najbardziej uroczystą liturgię całego roku, tzn. Wigilię Paschalną. Należy już ona do Niedzieli Wielkanocnej Zmartwychwstania Pańskiego i jest ośrodkiem i szczytem całego Triduum Paschalnego. Tej świętej nocy Kościół oczekuje Zmartwychwstania Pana Jezusa i jednocześnie przez działanie Ducha Świętego uobecnia to wydarzenie, jakim było przejście (tzn. Pascha) Jezusa Chrystusa ze śmierci do życia. Dzieje się to w sposób sakramentalny, co oznacza, że Duch i łaska Jezusa Chrystusa są udzielane za pośrednictwem zewnętrznych znaków ustanowionych z woli Zbawiciela.

Treścią Wigilii Paschalnej jest nowe życie w Chrystusie, które rozpoczyna się we Chrzcie świętym a podtrzymywane jest przez Eucharystię. Chrzest i Eucharystia wprost i bezpośrednio uobecniają Paschę Chrystusa, są wiec sakramentami paschalnymi i dlatego znajdują się w centrum całej wielkosobotniej celebracji. Treść poszczególnych części liturgii Wielkiej Nocy nawiązuje kolejno do symboliki światła, słowa, wody i uczty.

W otwierającej celebrację Liturgii Światła zostaje poświęcony ogień, od którego rozpala się paschał, od niego zaś świece przyniesione przez wiernych. Paschał jest znakiem Chrystusa Zmartwychwstałego, którego obecność rozprasza mroki świata. Natomiast świece w rękach wiernych są znakiem ich modlitewnego czuwania (łac. vigilare), aby spotkać Zmartwychwstałego. Dla wyrazistości tego znaku Wigilia Paschalna rozpoczyna się po zmroku. Tuż po uroczystym wprowadzeniu paschału do kościoła, odśpiewuje się orędzie wielkanocne nazywane od pierwszego słowa jego łacińskiej wersji Exsultet, tzn. Niech się weseli! Jest to pieśń ku czci Zmartwychwstania Chrystusa wysławiająca przemianę kosmosu, jaka dokonała się w tym zbawczym wydarzeniu oraz opisująca symbolikę świecy paschalnej.

W Liturgii Słowa Kościół rozważa wielkie dzieła Boże i ukazuje osobę Jezusa Chrystusa jako cel i ośrodek całej historii zbawienia, ukryty sens wszystkich wydarzeń, które zapowiadają i zmierzają ku największemu z dzieł Bożych, jakim jest Pascha Chrystusa. Stwórczy i ożywiający Duch Boży, który unosił się nad wodami na początku świata, jest tym samym Duchem, w którym Jezus Chrystus przyszedł i zmartwychwstał do życia wiecznego. Każde czytanie i psalm podsumowuje modlitwa celebransa ukazująca starotestamentalne wydarzenia i proroctwa w perspektywie Paschy Chrystusa i w ten sposób nadając im chrześcijański sens. Przełom między Starym a Nowym Testamentem w liturgii zaznaczony jest odśpiewaniem hymnu Chwała na wysokości Bogu.

Duch Święty Ożywiciel i Uświęciciel przedłuża zbawczą misję Chrystusa, działając przez sakramenty Kościoła. Tę prawdę wyraża przede wszystkim trzecia część Wigilii Paschalnej, tzw. Liturgia chrzcielna. Poświęcenie źródła chrzcielnego i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, ewentualnie chrzest katechumenów, jest istotą tej liturgii. Chrzest włącza nas w paschalne misterium Chrystusa i rozpoczyna życie Boże w człowieku. Woda, niezbędna do życia a zarazem groźna, staje się znakiem życia nadprzyrodzonego Nowego Człowieka oraz symbolem śmierci Człowieka Starego.

Kolejne etapy liturgii prowadzą konsekwentnie do radosnego spotkania z Chrystusem Zmartwychwstałym na uczcie eucharystycznej, która jest czwartą i ostatnią częścią celebracji Wigilii Paschalnej. W Eucharystii Wielkiej Nocy, która jest szczytem całego Triduum Paschalnego, w sposób sakramentalny uobecnia się przejście Chrystusa przez śmierć do nowego życia. W tym wydarzeniu zbawczym mają w nim udział wszyscy uczestnicy Uczty Paschalnej, posilający się Ciałem i Krwią prawdziwego Baranka Bożego, zabitego, lecz żyjącego.

Liturgię Wigilii Paschalnej zakończy procesja rezurekcyjna, która jest uroczystym ogłoszeniem światu zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego.